Culturama VZW

MOGELIJKHEDEN

~*~*~*~

Wie is Pieter Bruegel?

Pieter Bruegel de Oude is een van de meest geniale en allergrootste schilders uit onze Nederlanden en zijn werken behoren tot de grote ‘iconen’ van de kunstgeschiedenis. Helaas is maar weinig over hem geweten. Hij kende ook een kort maar gelukkig een zeer productief leven. Hij werd vermoedelijk geboren in 1520 of 1525 en ook de geboorteplaats is niet met zekerheid gekend. Slechts drie documenten staven enkele belangrijke gebeurtenissen in zijn leven hij werd ingeschreven als vrijmeester te Antwerpen, hij huwde in 1563 met de dochter van Pieter Coecke van Aelst en werd na 10 jaar intensief werken in 1569 in de Brusselse Kapellekerk begraven. Hij werkte eerst in opdracht voor o.a de bekende kunsthandel ‘Vier Winden’te Antwerpen en maakte daarom vele tekeningen of ontwerpen voor gravures en etsen. Hij begon pas later te schilderen ‘naer het leven’ , meer bepaald vanaf ca. 1557.

portret van Pieter Bruegel door Jan Wierix (gemaakt na P.B. zijn dood )© Rijksmuseum Amsterdam

Opvallend hierbij waren vooral de kleine figuren, de verwijzingen naar een erudiete kennis van spreekwoorden en gewoonten, de fantastische en komische scènes en de overladenheid van de taferelen. Na zijn huwelijk en zijn verhuis naar Brussel nam de productie enorm toe en kregen zijn werken een totaal ander karakter.

De schilder wordt nog steeds als de volkse, populaire ‘Boerenbruegel’, boertige Bruegel of ‘Pieter den Drol’ omschreven. Als eerste in de Nederlanden wist hij de eenvoudige volksmens, ons weidse Vlaamse landschap en bereisde berg- of rotspartijen in Italië met ruime ‘Venetiaanse’ perspectieven en waterpartijen (een rivier, een beek, een zee …) tot een universeel, synthetisch en kosmisch geheel zwierig te verbinden.

Bruegel in het Pajottenland /openluchtmuseum in Dilbeek

Op initiatief van de vzw Dilbeeks Erfgoed en dank zij de milde steun van allerlei sponsors, zoals het Bruegelproject, Toerisme Vlaanderen en de Bouwkroniek, is deze groene en rustige oase aan de Pedebeek tot een uniek openluchtmuseum herschapen.

In totaal zijn 19 kleurvaste en weersbestendige panelen opgesteld in de Pedevallei langs een traject van ca. 8,5 km. Ook Toerisme Vlaams-Brabant verleende via het leveren van de bewegwijzering hierbij zijn medewerking. De meeste panelen stellen bekende werken voor van Pieter Bruegel de Oude die door de woelige geschiedenis van onze gebieden al jaar en dag als kleinood gekoesterd worden in buitenlandse musea.

De meeste panelen (een 6-tal ) staan rond het kerkje van Sint-Anna-Pede. De andere staan verder verspreid opgesteld in de fusiegemeente Dilbeek en op de grens met Anderlecht. Enkele panelen zijn geplaatst bij de gerestaureerde en ‘levende’ molen van Sint-Gertrudis-Pede en op een verbindingsweg naar Vlezenbeek en Gaasbeek.

We beginnen de wandeling aan het kerkje van Sint-Anna-Pede (Itterbeek), wereldberoemd omdat het is afgebeeld op het schilderij ‘’Parabel der blinden’’. In de Pedevallei die Bruegel inspireerde, kunnen we nu zijn werken bewonderen zonder de wereld te moeten rondreizen.

Sint-Anna kerk te Sint-Anna-Pede en het schilderij "De parabel der blinden" (© uit de collectie Capidimonte, Napels)

Duur van de volledige wandeling: ca 3 uur.

Wandeling langs een kleinere reeks Bruegelpanelen, rond en in de niet verre omgeving van de kerk van Sint-Anna Pede: ca 2 uur.

Gelieve ermee rekening te houden dat Dilbeek zich in het heuvelachtige Pajottenland bevindt, wat een gevolg heeft op de duur van de volledige wandeling. Start- en eindpunt is de kerk van Sint-Anna-Pede, maar in onderling overleg kan ook een andere vertrekplaats uitgekozen worden zoals bvb het vroegere kasteel de Viron en het huidige gemeentehuis van Dilbeek, een parel van de beroemde 19de eeuwse architect Cluysenaer, van wijd en zijd zichtbaar als men op de Ninoofsesteenweg rijdt.

We voorzien een mogelijke stop in de kinderboerderij ‘’ ’t Neerhof’’. Stevige wandelschoenen vereist.

Variant van deze wandeling: het Brussel van de dynastie Bruegel, met bezoek aan het Museum voor Oude Kunst in de Regentschapstraat, Zavelwijk, Kapellekerk en Bruegelhuis (onder voorbehoud).

<terug naar boven>

~*~*~*~

Bruegel in Brussel

1. Wandelinginformatie.

De Bruegelwandeling en de Bruegelpanelen te Dilbeek - Een Bruegelboekje.

Detail van een stripmuur aan het St-Goriksplein - De wereld van Nero en Marc Sleen © Belgisch Centrum voor Beeldverhaal en Marc Sleen Museum

Hij was ook de eerste schilder van boten en sneeuwvlokjes! Gelukkig zijn er ook in de tekst interessante gegevens vermeld. Als kind van zijn tijd, een mens levend in de periode van de renaissance en het humanisme, maakte Bruegel vanuit zijn Brusselse woonplaats ook allerlei wandelingen of verkenningen in de omgeving, op zoek naar pittoreske plaatsen en interessante gebouwen en dingen ‘naer het leven’.Het hoeft ons dus niet te verbazen dat Anderlecht, het Pajottenland en vooral de Pedevallei, op huidig Dilbeeks grondgebied, een belangrijke bron van inspiratie is geweest. Zijn vriend Ortelius vestigde terecht de aandacht op zijn nauwkeurige waarheidsgetrouwheid en de aandacht voor de natuur.

Bruegel bracht naast boerenscènes, feesten, gebruiken en grappen ook onvergetelijk mooie landschappen met seizoensstemmingen, boottaferelen en zelfs religieuze en mythologische verhalen in beeld. Zijn werken die steeds ingebed zijn in ons glooiend Brabants landschap bezitten een monumentale grootsheid en een kritische, vaak ‘verhulde’ boodschap op de toenmalige politiek of de woelige tijd van de godsdiensttroebelen.

Men moest hierbij echter ook rekening houden met allerlei belangrijke reglementeringen. Zo vindt u in de onmiddellijke schaduw van het kerkje en verborgen achter de haag 4 liggende panelen van 50 op 70 cm, prachtig geïntegreerd in het beschermde landschap. Verderop zijn verspreid langs het wandelpad 8 panelen op hoge poten en dus duidelijk zichtbaar, in het wandelparcours verwerkt.

Niet alleen de welgekende ‘Parabel der Blinden’ en ‘de Boerenbruiloft’, maar ook ‘de Graanoogst’, ‘ De ekster op de galg’, ‘Winterlandschap met de terugkeer van de jagers’ en de andere werken zullen op de lokale wandelaar, de Vlaamse of buitenlandse toerist en elke kunstminnaar een onmiskenbare indruk van Bruegels veelzijdigheid en genialiteit nalaten! U hoeft er dus geen wereldreis meer voor te moeten maken. Men mag daarom ook terecht van een ‘Dilbeeks Bruegelopenluchtmuseum’ spreken!

Een welverdiende verfrissing kan genomen worden op het einde van de wandeling bij de kerk.

Een Bruegelboekje en een DVD over Bruegel.

Er werd een handig boekje van ca.40 pagina’s samengesteld. Dit boekje bevat zowel de beschrijvingen van de panelen als een biografie van de kunstenaar en is voorzien van allerlei kleurenillustraties en een wandelplan. De auteur is Machteld de Schrijver.

Het boekje over het Bruegelopenluchtmseum kost 3,00€ zonder verzendingskosten en is beschikbaar bij vzw Culturama (zie contact informatie)

Er werd ook een viertalige DVD over Bruegel gemaakt door Paradigma N.V. met een speelduur van ongeveer 1 uur. Het is een reportage, waarbij gedurende 2 dagen Albrecht de Schrijver en Paradigma locaties filmden in het openluchtmuseum en linkten aan schilderijen van Pieter Bruegel de Oude.

DVD ook te bekomen bij de vzw Culturama (zie contact informatie). Kostprijs 10,00€.

Het kaartje van de wandeling kan gedownload worden op www.toerismedilbeek.be/publicaties

2. Waarom Japanners naar België komen om zijn oeuvre te bekijken.

BRUEGEL IN JAPAN EN IN HET PAJOTTENLAND

Speech van Yoshiko Fijii over Bruegel naar aanleiding van de 11 juli viering 2011.

Yoshiko Fijii, gediplomeerd stadsgids Brussel © Foto Roger van Buynder

Goedenavond iedereen,

Ik, ben dus Yoshiko FUJII en…, ja, … ik ben Japanse.

Toen ik werd gevraagd hier te komen vertellen waarom Pieter Bruegel in Japan zo populair is twijfelde ik even… Kan ik dat wel ? Ik ben eigenlijk niet goed in het spreken voor een publiek, en zeker niet in een andere taal. Maar ik heb deze taak aanvaard omdat ik ook fan ben van Bruegel.

Waarom? Ik ga het jullie vertellen… Dit is mijn verhaal.

Ik zat in de middelbare school in Japan toen ik zijn werken voor de eerste keer zag. Dat waren de schilderijen “Jagers in de sneeuw”, “ De bruidsdans” en “De boerenbruiloft”.

Ik heb zijn naam en de zachte taferelen in zijn schilderijen onthouden… Maar gewoon , niet meer dan dat… Tot ik zijn werk terug tegenkwam in de cursus voor toeristische gidsen in de Elishoutschool ongeveer 5 jaar geleden. Ik wou over zijn werk spreken voor mijn opdracht tijdens de verplichte “extra muros” uitstappen. Ik begon informatie te verzamelen in het Museum “Mayer van den Bergh” in Antwerpen. Toen kwam ik vele Vlaamse spreekwoorden tegen die in zijn schilderijen weergegeven worden. Het was echt een leuke verrassing. Ik was onder de indruk en zo blij. Ik lees toevallig graag spreekwoorden, ook in het Japans. Ik krijg daardoor aanmoedigingen of hints.

Aangezien ik in het buitenland woon, zo ver van mijn land, was ik vooral vroeger nogal onzeker in het maatschappelijke leven. Het was een aangename ervaring om te ontdekken dat de basis van ethische en morele waarden internationaal, universeel en ook tijdloos is.

Ik wil enkele voorbeelden geven van spreekwoorden die voorkomen in Bruegels schilderijen en die ook in Japan gezegd worden.

1) ”Niemand ooit zo klein iets spon, of het kwam wel aan de zon” (............)

Wij zeggen dat de hemel een net lijkt, ruw gesponnen, waar geen enkel kwaad aan kan ontsnappen.

2)“Tussen twee stoelen in de as zitten” (............)

Wij zeggen dat ook : als je probeert om twee konijnen tegelijkertijd te pakken

dan pak je geen van beiden.

3) „Parabel van de Blinden. (...............)

Het is ongeveer hetzelfde tafereel.

Enz…..

België en Japan zijn zeer verschillend op vele vlakken, de geografische ligging, de geschiedenis, de cultuur en de taal… Maar we hebben belangrijke gelijkenissen in het leven. Bruegels thema.s zijn herkenbaar voor ons. Hij schildert in de stijl van het leven zoals het is, met veel aandacht voor de gewone mens. Dat roept sympathie op in mijn hart. Wij, Japanners, zijn in „t algemeen liever rustig op vele vlakken en we voelen meer sympathie voor iets dat rustig is dan voor iets dat dramatisch is. Het zit

in onze cultuur. Bijvoorbeeld, ik zie heel graag Japanse inktschilderijen in zwart-wit (Suibokuga of Sumie) en schilderijen op schuifdeuren (Fusumae). Ik zie daar vooral rust en natuurlijk leven in, ongeacht de materialen die gebruikt worden.

Ik gids voor Japanse toeristen en bezoek met hen schilderijen van Rubens en Bruegel. Welke schilder denken jullie zou populairder zijn voor de Japanners ? Ik heb dat nooit gevraagd maar ik denk dat meer mensen voor Bruegel zouden kiezen.

Het openlucht-Bruegelmuseum hier in Dilbeek vind ik dan ook een bijzonder goed initiatief. Wat hier kan, kan nergens ter wereld, namelijk in enkele uren een goed beeld krijgen van Bruegels hele schildersoeuvre...

Dank u voor uw aandacht.

Gravures. In aanwezigheid van Professor Yoko Moro opening in 2010 van de tijdelijke en reizende tentoonstelling Bruegel. © 

<terug naar boven>

~*~*~*~